استاندارد ملی شماره 7134

استاندارد مصالح ساختمانی – آجرهای رسی سبک غیر باربر با سوراخ‌های افقی ، پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی و آجرهای رسی سبک با سوراخ‌های قائم– روش آزمون

 

1 هدف

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین لوازم و روش‌‌های کار برای آزمون آجرهای رسی سبک غیر باربر با سوراخ‌های افقی ، پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی و آجرهای رسی سبک با سوراخ‌های قائم است.

2 دامنه کاربرد

این روش آزمون استاندارد برای آجرهای رسی سبک غیر باربر با سوراخ‌های افقی ، پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی و آجرهای رسی سبک با سوراخ‌های قائم کاربرد دارد.

3 مراجع الزامی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می‌شود. در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و / یا تجدید نظر، اصلاحیه‌ها و تجدید نظر‌های بعدی این مدارک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربرد آخرین اصلاحیه‌ها و تجدید نظر‌های مدارک الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و / یا تجدید نظر، آخرین چاپ و / یا تجدید نظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است. استفاده از مراجع زیر برای کاربرد این استاندارد الزامی است :

1) استاندارد ملی ایران شماره 389 سال 1379 : سیمان‌های پرتلند-ویژگی

2) استاندارد ملی ایران شماره  7 سال 1379 : فرآورده آجر رسی-ویژگی و روش آزمون

3) استاندارد ملی ایران شماره 7122 سال 1382: مصالح ساختمانی-آجرهای رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی و پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی- ویژگی‌ها

 

4 تعاریف

4-1 چگالی ظاهری آجر Po  : نسبت جرم آجر خشک شده به حجم آن شامل هرگونه سوراخ، برجستگی و فرورفتگی برای ملات.

4-2 چگالی ظاهری بدنه P1: نسبت جرم آجر خشک شده به حجم بدنه آن (حجم کل منهای حجم سوراخ‌ها، برجستگی‌‌ها، و فرورفتگی‌ها برای ملات ).

5 آزمون‌ها

5-1 شکل، ابعاد و سوراخها

5-1-1 اندازه‌گیری طول، عرض و ارتفاع باید بصورت میانگین دو اندازه‌گیری عمود بر هم ، با استفاده از یک کولیس ، مطابق شکل‌‌های 1 تا 6 تعیین شوند.

اندازه سوراخ‌ها، دیواره‌ها و جدارها باید با کولیس اندازه‌گیری شود.

 

شکل 1 : اولین اندازه‌گیری عرض

شکل 2 : دومین اندازه‌گیری عرض

شکل 3 : اولین اندازه‌گیری طول

 

شکل 4 : دومین اندازه‌گیری طول

شکل 5 : اولین اندازه‌گیری ارتفاع

 

شکل 6 : دومین اندازه‌گیری ارتفاع

 

 

5-1-2 ارائه نتایج

ابعاد باید به میلیمتر و با تقریب میلیمتر بیان شود. بعلاوه تعداد و اندازه‌های مقطع عرضی سوراخ‌ها باید بیان گردد و نسبت سطح سوراخ‌ها به سطح مقطع آجر معین شود.

5 -2 چگالی ظاهری آجر

5-2-1 روش کار

برای تعیین جرم خشک mo ، آجر باید برای حداقل 24 ساعت در آون تهویه‌دار در دمای

5 ± 110 درجه سلسیوس خشک شود ، سپس خنک شده و وزن گردد. آنگاه حجم آجر Vo ،،

 از ابعاد بدست آمده مطابق با بند (5-1) محاسبه گردد.

5-2-2 ارائه نتایج

چگالی ظاهری   ، باید از جرم  ، و حجم  ، آجر که مطابق بند ( 5-2-1) بدست آمده با استفاده از رابطه زیر محاسبه گردد:

 

همه مقادیر منفرد و میانگین عددی باید برحسب گرم بر سانتی‌متر مکعب و با دو رقم اعشار ارائه شود.

5-3 چگالی ظاهری بدنه آجر

5-3-1 روش کار

5-3-1-1 حجم بدنه آجر را باید با وزن کردن آن در زیر آب تعیین نمود و باید از تفاوت‌‌ وزن یک‌ آجر در هوا و وزن آن در زیر آب بدست ‌آید. باید اطمینان حاصل شود که آجر بلافاصله پس از خارج‌سازی از آب، اشباع شده است. بطوریکه وقتی زیر آب وزن می‌شود آب بیشتری جذب نکند و هنگام وزن کردن در هوا هیچ آبی از دست ندهد.

5-3-1-2 در مورد آجرهای با سوراخ‌های دارای اشکال ساده ، حجم سوراخ‌ها، فرورفتگی‌ها برای ملات و برجستگی‌ها را باید از حجم آجر کم نمود.

5-3-2 ارائه نتایج

چگالی ظاهری بدنه P1 ، باید از جرم Mo، و حجم بدنه V1، آجر با استفاده از رابطه زیر محاسبه گردد:

                                                                                                                          

همه مقادیر منفرد و میانگین عددی باید برحسب گرم بر سانتی‌متر مکعب و با دو رقم اعشار ارائه شود.

5 –4 مقاومت فشاری

5-4-1 آماده سازی آزمونه‌ها

5-4-1-1 آجرهاو پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی

آزمون آجرهای رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی و پنل‌های آجری رسی سبک غیرباربر با سوراخ‌های افقی باید مطابق استاندارد ملی شماره 7 ایران انجام شود.

5-4-1-2 آجرهای رسی سبک با سوراخ‌های قائم

برای آزمون آجرهای رسی سبک با سوراخ‌های قائم که ارتفاع آنها از 71  میلیمتر بیشتر نیست دو نمونه با اتصال دو آجر با یک لایه ملات تا حد امکان نازک باید آماده شود. بدیهی است برای ارتفاع بیش از 71 میلیمتر یک نمونه کافی است.

5-4-1-3 مشخصات ملات برای تراز کردن سطوح آجر‌ها

برای آجرهایی‌که ارتفاع آنها از 71 میلیمتر کمتر است لازم است از ملاتی شامل یک نسبت حجمی سیمان(مطابق استاندارد ملی ایران شماره 389 ) و یک نسبت حجمی ماسه طبیعی شسته با حداکثر اندازه دانه 1 میلیمتر ،جهت اتصال و تراز نمودن دو آزمونه آزمایشی یا تراز نمودن آزمونه‌های با ارتفاع بیش از 71 میلیمتر، برای آزمون استفاده کرد.

در تراز کردن باید دقت شود که هیچ ملاتی وارد سوراخ‌ها نشود. ضخامت سطوح تراز و اتصال نباید از 5 میلیمتر بیشتر شود، سطوح لایه‌های تراز باید صاف و موازی با یکدیگر باشند. قبل از آزمون ملات باید زمان کافی برای گرفتن داشته باشد.

5-4-2 روش کار

آزمون باید با استفاده از یک دستگاه آزمون فشاری مطابق استاندارد ملی شماره 7  ایران (بند 6-3-4) انجام شود.

آزمونه خشک شده در هوا باید به ترتیبی در دستگاه قرار گیرد که بار، عمود بر سطح آجر همانگونه که در بنایی بر سطح بستر وارد می‌شود اعمال گردد. اعمال بار ادامه یابد تا نمونه شکسته شود.

5-4-3 ارائه نتایج

مقاومت فشاری نمونه  ، از تقسیم حداکثر بار وارد شده بر آزمونه پیش از شکست تقسیم بر سطح مقطع عرضی آن (شامل سوراخها) بدست می‌آید.

یادآوری : سطح مقطع عرضی از ضرب کردن طول در عرض بدست می‌آید. مقاومت فشاری آجر باید به مگا پاسکال( نیوتن بر میلیمتر مربع) و با یک رقم اعشار ارائه شود.

 

مقاومت فشاری ، از ضرب کردن مقاومت فشاری نمونه  ، در ضریب ارتفاع   f ، که در جدول 1  ارائه شده و با بکارگیری رابطه زیر بدست می‌آید:

                                                                                                                                                              

مقادیر منفرد و میانگین عددی  و  باید برحسب مگا پاسکال (نیوتن بر میلی‌متر مربع) و با یک رقم اعشار ارائه شود.

جدول 1 : ضریب ارتفاع آجر

 

5-5 مقاومت در برابر یخبندان

آجرها باید مطابق استاندارد ملی شماره 7 ایران مورد آزمون مقاومت در برابر یخبندان قرار گرفته و ارزیابی شوند.

5 -6 مقدار مواد منبسط شونده و نمک‌های قابل حل در آب

5-6-1 برای تعیین مواد منبسط شونده ، آزمونه باید در دمای (  5±  110) درجه سلسیوس برای حداقل 12 ساعت خشک شود. بلافاصله پس از خارج ساختن از آون باید در ظرفی روی یک شبکه در بالای آب درحال جوش برای حداقل 6 ساعت قرار داده شود. ظرف باید با درپوش به ترتیبی بسته شود که آزمونه بطور ثابت درمعرض بخار آب حدود 100 درجه سلسیوس قرار گیرد، سپس مقدار مواد منبسط شونده تعیین شود.

5-6-2 برای تعیین نمک‌های قابل حل در آب،  آزمونه باید مطابق استاندارد ملی شماره 7 ایران(بند6-5) مورد آزمون قرار گرفته و مقدار سولفات منیزیم، سولفات سدیم و سولفات پتاسیم باید تعیین گردد.

6 بازرسی

6-1 کلیات

مطابقت نتایج آزمون با ویژگی‌ها و نشانه گذاری‌ها، باید با بازرسی شامل کنترل داخلی و بازرسی طرف سوم مورد تاًیید قرار گیرد.

6-2 کنترل داخلی

6-2-1 کنترل داخلی باید مسئولیت تولید کننده برای کنترل پیوسته خواص آجر ها در کارخانه ‌باشد. نوع، حداقل دامنه و تناوب آزمون‌ها به عنوان بخشی از کنترل داخلی بصورت زیر است:

برای هرگروه مقاومت فشاری و گروه چگالی باید اندازه‌ها، چگالی ظاهری آجر، چگالی ظاهری بدنه (در صورت لزوم) و مقاومت فشاری بررسی شود. برای هر 500 متر مکعب آجر تولید شده، بر روی 3 واحد آجر و حداقل یکبار در هفته آزمون انجام شود.

اگر شواهدی وجود داشته باشد مبنی بر اینکه آجرها حاوی مواد منبسط شونده یا مقدار زیاد نمک‌های محلول در آب هستند، لازم است آزمون‌های بند 5-6 باید انجام گیرد.

موقعی که در کارخانه، آزمون مقاومت فشاری مطابق بند 5-4 انجام می‌شود، ارزیابی مقاومت فشاری باید بر روی 10 نمونه آزمون شده انجام ‌گیرد. ویژگی‌های مربوط به حداقل مقدار منفرد، به روش بند 5-4 ،باید در صورتی برآورده شده محسوب شود که مقاومت فشاری هر نمونه از 9 نمونه متوالیاً آزمون شده نباید بیشتر از 20 درصد از مقدار میانگین کمتر باشد.

6-2-2  اگر نتایج آزمون‌ها رضایت‌بخش نباشد ، تولیدکننده باید بلافاصله اقدامات لازم را برای رفع عیب انجام دهد. در غیر این صورت محصول غیراستاندارد است.

6-2-3  نتایج آزمون‌ها باید گزارش شده و در صورت امکان ارزیابی آماری شود. گزارش‌های کمتر از 5 سال باید نگهداری و در صورت درخواست به سازمان بازرسی ارائه گردند.

6-3 بازرسی طرف سوم

6-3-1 بازرسی طرف سوم باید از طریق آزمایشگاه‌های معتبر صلاحیت‌دار در انجام آزمون‌ آجرهای رسی شامل موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و سایر سازمان‌ها، تحت پیمان بازرسی انجام شود.

6-3-2 بازرسی طرف سوم باید شامل تاًیید کنترل داخلی و بررسی دردسترس بودن کارکنان و دستگاه‌های مورد نیاز باشد. بازرسی طرف سوم باید حداقل 2 بار در سال در فاصله‌های قابل قبول بطور سرزده انجام گیرد و باید بررسی یا آزمون بر روی 10 نمونه برای گروه مقاومت، گروه چگالی و ابعاد‌ بشرح زیر انجام شود :

الف) ابعاد، شکل و سوراخ های آجر

ب) چگالی ظاهری آجر و در صورت لزوم چگالی ظاهری بدنه آجر

پ) مقاومت فشاری

ت) مقاومت در برابر یخبندان برای آجرهای نما و آجرهای مهندسی

اگر شواهدی مبنی بر اینکه آجرها حاوی مواد منبسط شونده یا مقدار زیاد نمک‌های قابل حل در آب هستند وجود داشته باشد آزمون‌های شرح داده شده در بند 5-6 باید انجام گیرد.

6-3-3 تولید کننده باید اطلاعات مکتوب زیر را دراختیار سازمان بازرسی‌کننده قرار دهد:

الف) شروع تولید و دوره‌های دراز مدت توقف تولید

ب) نام مسئول تولید کارخانه همراه با جانشین‌ها

پ) گروه‌‌های مقاومت فشاری و گروه‌های چگالی محصولات

ت) اطلاعات کنترل داخلی

6-3-4  قبل از شروع بازرسی طرف سوم، سازمان بازرسی باید یک بازرسی اولیه کامل در همان زمینه بصورت آزمون‌های عادی مطابق بند 5 انجام دهد و مشخص نماید که آیا آجرها الزامات ویژگی مربوط را برآورده می‌سازند یا خیر. همچنین سازمان باید متقاعد شود که کارکنان و دستگاه‌های آزمون برای کنترل داخلی درست، مناسب اند.

6-3-5  اگر نتایج آزمون‌ها رضایت‌بخش نباشند، آزمون‌ها باید تکرار شوند. هنگام تاًیید کنترل داخلی نواقص کشف شده که بعداً برطرف شده است را می‌توان نادیده گرفت (به بند 6-2-2 مراجعه شود).

6-3-6 گزارش بازرسی: نتایج بازرسی طرف سوم باید بصورت گزارش بازرسی ارائه شود که باید شامل موارد زیر باشد :

الف) رجوع به این استاندارد ملی

ب) نام تولید کننده و کارخانه

پ) مشخصه آجر

ت) ارزیابی عمومی کنترل داخلی

ث) جزئیات نمونه برداری

ج) نتایج آزمون‌های انجام شده و مقایسه با الزامات

چ) ارزیابی کلی

ح) تاریخ و امضاء

6-6 برگه تحویل

مطابق این استاندارد ، آجرها باید با برگه تحویل شامل اطلاعات زیر عرضه گردند:

الف) نام تولید کننده و کارخانه

ب) علامت اختصاری تولید کننده

پ) تعداد و مشخصه آجرهای عرضه شده

ت) نام سازمان بازرسی (برای مثال بوسیله یک علامت بازرسی مشخص شود)

ث) تاریخ تحویل

ج) گیرنده محموله

6-7 نمونه برداری

نمونه‌برداری باید مطابق استاندارد ملی ایران شماره 7 انجام شود.